لەيل سۈرىسى سۈرىنىڭ ئىسمى 1 – ئايەتتە تىلغا ئېلىنغان « كېچە » مەنىسىدىكى « لەيل » سۆزىدىن ئېلىنغان: « قاراڭغۇلۇقى ئالەمنى قاپلىغان كېچە بىلەن قەسەمكى!... » ( 1 ). لەيل، قۇرئان تىلىدا ئىچىدىن يورۇتقىلى بولىدىغان قاراڭغۇلۇقنىڭ ئىسمى بولۇپ، كېچىنىڭ قاراڭغۇلۇقىدىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن، كېچىدىن قۇتۇلۇش شەرت ئەمەس. ئۇنىڭ ئىچىدە تۇرۇپمۇ قاراڭغۇلۇقتىن قۇتۇلغىلى بولىدۇ. ئاي يورۇقى بۇنىڭ تىپىك دەلىلى. يەنە شۇنداق بىر قاراڭغ ...

ئەئلا سۈرىسى   مەزكۇر سۈرە 1 – ئايەتتە ئىسمى سۈپەت بولۇپ كەلگەن « مۇتلەق ئۈستۈن، ئۇلۇغلۇقتا تەڭدىشى يوق » مەنىسىنى بىلدۈرىدىغان « ئەئلا » كەلىمىسى بىلەن ئاتالغان: « ھەممىدىن ئۈستۈن رەببىڭنىڭ نامىنى پاك دەپ ئېتىقاد قىل! » ( 1 ). سۈرىنىڭ ئىسمى ئاللاھ نىڭ ئەسمائى ھۇسناسىدىن بىرىدۇر. بۇ ئىسىم قۇرئاندا بۇ يەردىن باشقا يەنە بىر يەردە، يەنى لەيل سۈرىسى 20 – ئايەتتە ئاللاھ نىڭ سۈپىتى ھالىتىدە ئىشلىتىلگەن. ئەئل ...

تەكۋىر سۈرىسى   مەزكۇر سۈرىنىڭ ئىسمى 1 – ئايەت تىلغا ئېلىنغان « يۆگەلدى، يىغىلۋېتىلدى، ئېلىپ تاشلاندى » مەنىسىنى بىلدۈرىدىغان « كۇۋۋىرات » پېئىلىدىن كەلگەن. « قوياشنىڭ نۇرى ئۆچكەن / يۆگەلگەن چاغدا... » ( 1 ). بۇ يەر يۈزىنىڭ ئەجىلى بولغان قىيامەت ۋە ئاخىرقى سائەت بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇپ، باشلىنىشى بولغان نەرسىنىڭ ئاخىرى بولىدۇ. پەيدا بولۇش ۋە يوقۇلۇش، مەخلۇقاتنى ياراتقان ئاللاھ نىڭ كائىناتقا قويغان سۈن ...

قەلەم سۈرىسى   سۈرە ئىسمىنى 1 – ئايەتتىن ئالغان بولۇپ، بەزى رايۇنلاردا « نۇن » ئىسمى بىلەنمۇ ئاتىلىدۇ. « نۇن. قەلەم ۋە ئۇلار يازغان نەسىلەر بىلەن قەسەمكى! » ( 1 ). سۈرە ھىجرى 4 – ئەسىرگىچە « نۇن ۋەلقەلەم » دەپ ئاتالغان بولۇپ، ئۇنىڭدىن كېيىن بىرلا ئىسىم بىلەن ئاتىلىشقا باشلانغان. بەزى جايلاردا « نۇن » ئىسمى بىلەن، يەنە بەزى جايلاردا « قەلەم » ئىسمى بىلەن ئاتاش ئومۇمىيلاشقان. بۇ يەردە تىلغا ئېلىنغان « قە ...

ئىنشىراھ سۈرىسى سۈرە بىرىنچى ئايەتتە تىلغا ئېلىنغان « شەرھ » كەلىمىسى بىلەن ئاتالغان. ئادەتتە ئىنشىراھ سۈرىسى دەپمۇ ئاتىلىدۇ: « سېنىڭ كۆكسىڭنى ( ھىدايەت، ھېكمەت ۋە قۇرئاننىڭ نۇرى بىلەن ) كەڭ / يورۇق قىلمىدۇقمۇ؟ » ( 1). شەرھ كەلىمىسى « ئاچقان، يورۇتقان » دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. بۇ كەلىمە قۇرئاندا ئىجابىي ۋە سەلبىي مەنىدە بەش يەردە تىلغا ئېلىنغان بولۇپ، ھەممىسىدە ئىنساننىڭ كۆكرىكىگە قارىتىلغان. بۇ كەلىمە ئۆتك ...

مۇددەسسىر سۈرىسى   سۈرىنىڭ بىرىنچى ئايىتى سۈرە « مۇددەسسىر » كەلىمىسى بىلەن ئاتالغان. يەنى: « سەن ئەي ئىچىگە بېكىنىۋالغان كىشى! تۇر ۋە ( ئىنسانلارنى ) ئاگاھلاندۇر! ». مۇددەسسىر كەلىمىسى قۇرئاندا پەقەت مۇشۇ ئايەتتىلا تىلغا ئېلىنغان. سۈرە ئەڭ باشتا نازىل بولغان سۈرىلەردىن بىرى بولۇپ، ھەزرىتى ئائىشەدىن كەلگەن رىۋايەتتە، « ۋەھىي ئۈزۈلۈش ھادىسىسى »دىن كېيىن نازىل بولغان ( بۇخارى ۋە مۇسلىم ). جابىر بىن زەيد ...

مۇززەممىل سۈرىسى   مۇززەممىل « ئېغىر يۈك كۆتۈرگۈچى » دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدىغان بولۇپ، بۇ ئىسىم قۇرئاندا پەقەت مۇشۇ سۈرىنىڭ 1 - ئايىتىدىلا ئىشلىتىلگەن: « ئى زىممىسىگە ئېغىر يۈك ئالغۇچى ( نەبى )! كېچىنىڭ ئازغىنىسىدىن باشقا ۋاقىتتا ئورنىڭدىن تۇر! » ( 1 – 2 ). ئۇ ( ۋەھىي ) مۇززەممىلدۇر. چۈنكى ئۇنى تاغلارمۇ ئېلىشتىن باش تارتقان « ئېغىر بىر سۆز » ئىدى. « ... چۈنكى بىز ساڭا ئېغىر بىر سۆز نازىل قىلىمىز » ( 5 ) ...

ئالاق / ئەلەق سۈرىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى   سۈرىگە 2 – ئايىتىگە ئاساسەن « ئالاق » دەپ ئىسىم قويۇلغان: « ياراتقان رەببىڭنىڭ ئىسمى بىلەن ئوقۇغىن. ئۇ ئىنساننى مېھرى مۇھەببەت ۋە ئالاقىدىن ياراتتى » ( 1 – 2 ). ئالاق، ئىنساننىڭ ئۆزگىچىلىكى نەزەردە تۇتۇلغاندا، « ئالاقە، كۆڭۈل بۆلۈش، مېھرى – مۇھەببەت » مەنىسىنى؛ تۆرەلمە ئىلمىگە مۇناسىۋەتلىك تەرىپى نەزەردە تۇتۇلغاندا، « بالاياتقۇغا چۈشكەن تۆرەلمىنىڭ دەسلەپكى ھالى ...

قۇرئان سۈرىلىرىنىڭ كىملىكى كىرىش سۆز بارلىق كىتاپلار بىر كىتاپنىڭ تېخىمۇ ياخشى چۈشۈنىلىشى ئۈچۈن يېزىلىدۇ. ئۇ كىتاپ ئاللاھ نىڭ كىتابى قۇرئاندۇر. قولىڭىزدىكى « قۇرئان سۈرىلىرىنىڭ كىملىكى ( قىسقىچە مەزمۇنى ) » نامىلىق بۇ كىتاپنىڭ يېزىلىش مەقسىتىمۇ يەنىلا قۇرئاننى تېخىمۇ ياخشى چۈشۈنۈش ئۈچۈندۇر. قۇرئاننى چۈشۈنۈش ئاللاھ نى چۈشۈنۈشتۇر. چۈنكى قۇرئان ئىلاھىي رەھبەرلىكتۇر. بىر كىشىنىڭ ئاللاھ نى قانچىلىك ياخشى كۆرگەنل ...

فاتىھە سۈرىسى ھەمدۇسانانى ئاللاھ قا خاس قىلىش بىلەن باشلايدۇ. فاتىھە، قۇرئاندا « ھەمد » بىلەن باشلانغان ئەنئام، كەھف، سەبەئ، فاتىر قاتارلىق بەش سۈرىدىن بىرى بولۇپ، بۇ سۈرىلەرنىڭ ھەممىسىدە « ھەمد » ئاللاھ قا خاس قىلىنغان. « ئەلھەمدۇلىللاھ » بىلەن باشلانغان سۈرىلەرنىڭ ھەممىسى مەككىدە نازىل بولغان. فاتىھە قۇرئاننىڭ قىسقىچە مەزمۇنىدۇر. يەنى: « ئاللاھ »، بارلىق سۈپەتلەر ئۇنىڭغا مۇجەسسەملەشكەن خاس ئىسىمدۇر. « ئەل ...